Resmi olarak "koalisyon müzakereleri" olarak adlandırılan süreç, siyasetin doğası hakkında esprili bir hiciv olarak görülebilir: yolsuzluk, suç, ırkçılık, sahtekârlık ve açgözlülük.

Maalesef hicivli bir oyun değil. Bunlar, yalnızca yaşam kalitesinden değil, tüm İsrail vatandaşlarının -Yahudiler ve Araplar- ve işgal altındaki topraklardaki Filistinlilerin yaşam kalitesinden sorumlu olan yeni İsrail hükümetini oluşturan unsurlardır. Burada esprili hiciv kabus gibi bir dramaya dönüşüyor. Önceki hükümetlerin dürüst ve yardımsever üyelerden oluşması söz konusu değildir.

Ultra-Ortodoksi ile en radikal ve ırkçı sağın patlayıcı bir bileşimi olan yeni hükümetin İsrail 2022'nin gerçek yüzünü temsil ettiğini iddia edenler sadece kısmen haklı. Giden "değişim hükümeti", Filistin partisi Raam ile birlikte sağ, sol ve merkezin (bu terimler hala ne anlama geliyorsa) yapay bir yaratımıysa, aslında aynı zamanda parçalanmış İsrail toplumunun bir yansımasıydı. Yenisi, İsrail'in çeşitliliğini temsil etmeyen tamamen siyasi bir yapıdır.

Bu, Polonya'nın kendi yargı sistemini baltalama misyonundaki en kötü ruhban aşırı muhafazakar hükümeti ile Donald Trump'ın homofobik, yabancı düşmanı, ırkçı, aşırı sağcı Amerika'sının Almanya'nın ürkütücü tonlarıyla çarpık bir birleşimidir.

Siyasi analistler, yeni hükümetin yaklaşık iki yıl süreceğini tahmin ediyor. 

Netanyahu'nun dönüşü

Benyamin Netanyahu'nun yeni hükümetindeki "kim kimdir"e bir göz atalım.

Yeni/eski gelen başbakan, Mayıs 2022 itibarıyla rüşvet, dolandırıcılık ve güveni kötüye kullanma suçlamalarıyla itham edildi. Suçlamaları reddetti ve ceza davası halen devam ediyor. İsrail'in en uzun süre görev yapan başbakanının tek motivasyonu, davasını iptal ederek veya en azından erteleyerek hapse girmekten kaçınmak için kişisel olarak iktidara tutunma ihtiyacı. Bu amaca ulaşmak için gereken mevzuatı dayatmasına izin verecek bu koalisyona ihtiyacı var.

Giden başbakan Yair Lapid ve savunma bakanı Benny Gantz liderliğindeki Netanyahu karşıtı koalisyon, ona yardım etmeyi reddederek bir birlik hükümeti imkansız hale getiriyor. Geriye demokrasiye meydan okuyan ve hukukun üstünlüğünü hor gören aşırı sağcı ve aşırı Ortodoks partiler olan "Bibi bloğu" kalıyor. Irkçılık ve ayrımcılık her zaman sistemin bir parçası olmuştur. Çok azı onlarla savaşmaya çalıştı; daha pek çoğu, biraz utançla bunu saklamaya çalıştı. Artık her şey apaçık ortada, koalisyon anlaşmalarına dahil edilmiş ve yasallaştırılmış. 

Netanyahu ortaklarının hayatını kolaylaştırıyor. Time dergisine kapak olan "Kral Bibi" günleri çoktan geride kaldı. O artık prensten çok yoksul, eski Kral Bibi'nin zayıflamış ve muhtaç bir versiyonu, baskıya ve hatta siyasi zorbalığa kolayca boyun eğiyor. Koalisyon ortaklarına istedikleri her şeyi ve daha fazlasını verdi. Karşılığında tek istediği, özgürlüğünü güvence altına alacak bir dizi yeni yasadaki oylarıdır. Yargı sistemini zayıflatmak için aynı arzuyu paylaştıklarından, değiş tokuş yapmak kolaydır.

Yine de, ideolojik açıdan homojen görünen bu koalisyonda, Netanyahu kendisini dikkatle kaçındığı bir durumda buluyor: ilk kez, kendisini yalnızca medyadan anlayan koalisyon ortakları tarafından alt edilmiş değil, aynı zamanda koalisyonun en solcu unsurlarını temsil ediyor buluyor.

Netanyahu, 15 yıllık görev süresi boyunca, söz verdiği alenen sağcı politikanın tamamını uygulamamak için bahane olarak kullanılacak "sola" eğilimli bir ortağı dahil edecek kadar temkinli veya yeterince korkaktı. Bu, savunma bakanı olarak Ehud Barak veya Benny Gantz veya adalet bakanı olarak Tzipi Livni olabilir. Oyuncu kadrosu, gerektiğinde müttefiklerine ve seçmenlerine - "Keşke yapabilseydim, izin vermezlerdi" - demesine ve sağın ve aşırı sağın yenilmez lideri olarak kalmasına izin verdi.

Artık değil. Aşırı sağcı politikacılarla çevrili, güvenlik ve işgal üzerindeki kontrolü ırkçılara ve Yahudi üstünlükçülere devretmiş, şimdi kendi hükümetinde "solcu".

Suudi Arabistan'ın Al-Arabiya TV'si aşırı sağcı siyasetçilerin işgal altındaki Batı Şeria'nın kontrolünü ele geçirmesiyle ilgili soruşturulduğunda, hemen inkar etti ve "Bütün kararları ben vereceğim" dedi. Röportajdan saatler sonra, savunma bakanlığında kendisine Batı Şeria'daki sivil idareyi kontrol etmesine izin veren özel bir statü verilen aşırı sağcı Dini Siyonizm partisinin yeni maliye bakanı Bezalel Smotrich'i yatıştıran bir açıklama yayınladı.

Tartışmalı Kanadalı sağcı yorumcu Jordan Peterson ile Aralık ayı başlarında yaptığı bir röportajda Netanyahu, son koalisyon anlaşmalarında ödeneklerini ikiye katlamış olmasına rağmen, ultra-Ortodoks topluluğu ekonomik bir yük olarak tanımladı. "İki dilli" terimine kesinlikle yeni bir anlam getiriyor - İbranice ve İngilizce'de akıcı bir şekilde karşıt ifadeler kullanıyor. Yeni hükümet iki yüzlü: ihracat için ılımlı bir yüz ve radikal-ırkçı bir iç yüz.

Lapid, Netanyahu'yu "kendi koalisyonunda küçük bir ortak" olarak nitelendirerek bu çelişkiye dikkat çekti. O tamamen yanlış değil.

Adalet yoksa barış yok

Netanyahu'nun kişisel olarak ataması gereken en önemli pozisyon adalet bakanlığı ve bu rolün sırdaşı Yariv Levin'e gitmesi tesadüf değil.

Levin, yıllardır yargı sisteminin en sesli eleştirmeni ve geniş kapsamlı yargı reformlarının savunucusu oldu. Yıllar boyunca yargı sistemini "hasta" olarak nitelendirdi, mahkemelerin parlamentonun "kontrolünü ele geçirdiğini" söyledi ve Netanyahu'nun iddianamesinin bir darbeden başka bir şey olmadığını iddia etti. Netanyahu'nun davası sırasında adalet sistemini denetlemek için kesinlikle uygun bir müttefik.

Yeni hükümet yasal günah içinde doğdu. Oluşumuna izin vermek için gerekli değişiklikleri yapmak, benzeri görülmemiş hızlı kişisel ve geriye dönük mevzuat aldı. Ultra Ortodoks Shas partisinin genel başkanı ve şimdi hem içişleri hem de sağlık bakanı olan Aryeh Deri'nin adını taşıyan yasa, vergi suçları ve ertelenmiş hapis cezasına rağmen göreve gelmesinin önünü açıyor. Yasa, başsavcının çekincelerine rağmen kabul edildi, kendisi de istifasını görmek isteyen ve onu kovmakla tehdit eden sağcılar tarafından kişisel saldırıya uğradı. Deri, Netanyahu'nun bu koalisyondaki en deneyimli müttefiki.

Smotrich'in aynı anda maliye bakanı ve Batı Şeria'yı denetlemek için savunma bakanlığı bünyesinde görev yapmasına izin vermek için hızlı bir yasa daha aldı. Bu Yahudi üstünlükçü her iki pozisyona da aynı ideolojiyi getiriyor. Geleceğin maliye bakanı olarak, İbranice İncil'in Tanrı'ya itaat etmenin refah getirdiğini öğrettiği gibi, ekonomik stratejisinin dini inançlarla aşılanacağını söyledi.

Aynı strateji Batı Şeria'daki Filistinlilerle uğraşırken de uygulanacak. 2005 yılında Gazze'den çekilme sırasında Smotrich, çekilmeyi protesto etmek için büyük bir İsrail otoyolunda ateş yakmaya çalıştığı iddiasıyla tutuklandı. İsrail iç istihbarat servisi Shin Bet tarafından tutuklandı ve üç hafta boyunca alıkonuldu. Görevde iki yıl geçirdikten sonra Deri, maliye bakanı olarak onun yerini alacak.

Yeni ulusal güvenlik bakanı, Filistinlilere karşı düzinelerce nefret söylemi suçlamasıyla karşı karşıya kalan ve ceza gerektiren suçlardan hüküm giymiş tehlikeli bir aşırı sağcı ırkçı Itamar Ben-Gvir. Talep ettiği "ulusal güvenlik bakanı" ünvanı kendisine özel olarak yapılmıştır ve özel olarak hazırlanmış yeni bir yasa, bu kaos ajanına polis memurları üzerinde devlet tarihinde hiç olmadığı kadar fazla yetki vermektedir.

Yeni koalisyon anlaşmasına göre, o aslında artık bir politikacıya bağlı bir güç olan yeni polis şefi. Yeni bakanlığı, daha önce orduya cevap veren Batı Şeria'daki sınır polis gücünü de kontrol edecek. Hem Yahudilere hem de Filistinlilere iyi şanslar. Yeni savunma bakanı, Likud'dan Yoav Gallant, önceki portföyün yaklaşık üçte birini alıyor, geri kalanı Smotrich ve Ben-Gvir arasında paylaştırılıyor.

Birkaç yıl öncesine kadar Ben-Gvir'in bakanlığı sadece Polis Bakanlığıydı. Daha sonra adı Asayiş Bakanlığı olarak değiştirilmiştir. Ben-Gvir, ulusal güvenlik bakanlığı olmak için tekrar değiştirilmesini talep etti ve Netanyahu kabul etti.

Böylece, El Halil'deki yasadışı Yahudi yerleşiminden aşırı sağcı bir aktivist olan Orit Strook'u, her ne anlama geliyorsa, ulusal misyonların ilk bakanı olarak alıyoruz. Ben-Gvir'in Yahudi Gücü partisinden Yitzhak Wasserlauf, ulusal dayanıklılık bakanı oldu. Noam grubundan bariz bir homofobik ve ırkçı olan Avi Maoz, başbakanlık ofisinde yeni bir birim olan ulusal Yahudi kimliği departmanından sorumlu bir bakan yardımcısıdır.

Hem rehine hem de esir alan kişi

Kasım ayında aldıkları 32 sandalye ve liderlerine olan bağlılıklarıyla kendilerini galip hisseden Likud milletvekilleri, Aralık ayında büyük bir kırgınlık ve hayal kırıklığı tablosuna dönüştü. Netanyahu'nun koalisyon anlaşmalarından bir "tasfiye satışı" olarak bahsetmeye başladılar: portföylerin tasfiyesi, güç ve hatta itibar, koalisyon ortaklarını çekmek için her şey. Memnun olmayan Likudnikleri acil çıkış olmadan içeride tutmak için Netanyahu, yeni bir hizip kurulacaksa Likud'un en az üçte birinin partiden ayrılmasını gerektiren bir yasayı hızlıca geçirdi. Netanyahu'nun kendisi yeni hükümetteki ortaklarının rehinesiyse, Likud'un mutsuz milletvekilleri şimdi iyisiyle kötüsüyle onun tutsağı. Bu, korku dengesine ve ortaklar arasında tamamen güven eksikliğine dayanan bir hükümet.

Ultra-Ortodoks Birleşik Tevrat Yahudiliği (UTJ) partisi, Netanyahu ile uzun yıllara dayanan bir deneyime sahip. Onunla yaptığı koalisyon anlaşması, yalnızca topluluğunun özel taleplerini güvence altına alan 205 madde ile daha çok yasal bir sözleşmeye benziyor. ABD Büyükelçisi Thomas Nides'in UTJ'den bu hükümette Amerikalıların işbirliği yapabileceği ılımlı ortak olarak bahsetmesi çok şey söylüyor.

İsrailliler bu Likud-UTJ ortaklığından ne kazanıyor? Bir konut bakanı, Yitzhak Goldknopf, kamera karşısında İsrail'in gerçekten bir konut krizi yaşayıp yaşamadığını bilmediğini iddia etti. Herhangi bir İsrailli size ev fiyatlarının bu yıl yüzde 20 arttığını ve bir daire satın almanın ortalama 220 maaş gerektirdiğini söyleyebilir. Bununla birlikte, Goldknopf, temsil ettiği fakir ve mütevazı ultra-Ortodoks topluluğunun aksine, ortalama bir İsrailli değil, müreffeh bir iş adamı ve emlak satıcısı, birkaç daire ve bir binanın sahibi.

Başka yerlerde, eski ABD büyükelçisi ve Arap ülkeleriyle Abraham Anlaşmaları'nın normalleşme anlaşmalarında kilit oyuncu olan Ron Dermer, stratejik işler bakanı oldu. Netanyahu onu potansiyel varisi olarak görüyor. Siyasi iç sebeplerden dolayı onu dışişleri bakanı yapamadı, bu yüzden bir dolambaçlı yol buldu. Dermer, ABD yönetimi ile ilişkilerinde kilit rol oynayacak. Milletvekili olmasa da güvenlik kabinesi üyesi olacak.

Hükümetin dışından bir atama özel ilgiyi hak ediyor. Netanyahu, eski Likud milletvekili Tzachi Hanegbi'yi ulusal güvenlik konseyi başkanlığına atadı. Geçen ay Kanal 12'de verdiği bir röportajda Hanegbi, ABD yönetiminin Tahran'la yeni bir nükleer anlaşmaya varamaması durumunda Netanyahu'nun İran'ın nükleer tesislerine saldırı emri vereceğine inandığını söyledi. O sırada bunun "yalnızca kendi değerlendirmesi" olduğu konusunda ısrar etti. Yeni pozisyonunda bu değerlendirme gün geçtikçe daha anlamlı görünüyor.

Teselli arayan İsrailliler, Netanyahu'nun 2020'de BAE ve Bahreyn'le yaptığı gibi Suudi Arabistan'la da normalleşme anlaşmasına varma arzusunu bir itidal ve ılımlılık işareti olarak görüyor. İsrail'deki siyasi kaynaklar, hükümetteki aşırı sağ unsurların onun çabalarına engel olmayacağına söz verdiğini ve bu normalleşme karşılığında Batı Şeria'daki ilhak planlarını askıya alacağını iddia ediyor. Riyad daha önce İsrail ile normalleşmeyi bir Filistin devleti şartına bağlamıştı.

Yeni kurulan İsrail hükümeti şimdiden manşetlere çıkıyor ve rekorlar kırıyor. Bir önceki hükümet kadınların temsilinde dünyada 47. sıradaydı. Şimdi, 32 bakandan sadece dördü ile İsrail 140. sırada. Öte yandan, en dindar ülkeler dünya endeksinde, İsrail şu anda Suudi Arabistan'ın hemen ardından ve İran ile ikinci sırada yer alıyor.

Şu anda tek teselli kaynağı, Netanyahu'nun vaatlerine veya imzaladığı anlaşmalara asla sadık kalmamasıdır. Umalım ki, artık çok değer verilen bu özellik, rejim değişikliğinden sağ kurtulur. 

/MEE-Tercüme ve edit: İsrailpost