Türkiye ve İsrail, ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde yeni bir adım daha attı. İki ülke yetkilileri İsviçre'de yapılan görüşmede, ön anlaşmaya vardı. Başbakanlık yetkilileri "Nihai mutabakat yok, görüşmeler sürüyor" dedi. Edinilen bilgilere göre İsrail'in, Mavi Marmara saldırısında ölenlerin ailelerine 20 milyon dolar tazminat ödemesi öngörülüyor.

Sinyali Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkmenistan dönüşü vermişti. 'Türkiye'nin 3 şartının kabul edilmesi halinde İsrail ile ilişkilerin normalleşebileceğini, bunun bölge için faydalı olacağını' söylemişti.

Bu sözlerden 2 gün sonra İsrail ve Türkiye'nin, ilişkilerinin normalleşmesi için ön anlaşmaya vardığı ortaya çıktı.

Reuters haber ajansının ismini vermek istemeyen İsrailli bir yetkiliye dayandırdığı haberinde İsviçre'de anlaşmaya varıldığı belirtildi.

Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilileri de, Müsteşar Feridun Sinirlioğlu'nun İsviçre'de İsrail Başbakanı'nın Türkiye temsilcisiyle görüştüğünü doğruladı. Yetkililer, "Henüz imza noktasına gelmedik, ancak çok kısa sürede imza atılacak" dedi.

Yetkililer, anlaşmada, Türkiye'nin özür ve tazminatın yanısıra 3. şartı olan Gazze ablukasına ilişkin bir madde yer alıp almadığına ilişkin bir ayrıntı vermedi. Ancak insani yardım geçişlerinin İsrail tarafından esnetileceği belirtiliyor.

MUTABAKAT'IN AYRINTILARI

Mutabakata göre İsrail Mavi Marmara baskını için Türkiye'ye tazminat ödeyecek. İki ülkenin büyükelçileri geri dönerek görevine başlayacak.

İsrail gazetesi Haaretz'e konuşan israilli yetkiliye göre, başbakan Netanyahu'nun Türkiye danışmanları,  Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ile İsviçre'de taslak anlaşmaya imza attı.

Anlaşmada 5 ana madde var:

1-MAVİ MARMARA İÇİN TAZMİNAT

Yakınlaşma adımlarının önünü tıkayan en önemli faktör, Mavi Marmara tazminatıyla ilgili...

Resmen doğrulanmasada edinilen bilgilere göre 10 Türk vatandaşının hayatını kaybettiği 2010 yılındaki Mavi Marmara saldırısıyla ilgili olarak, bir fon oluşturarak İsrail Türkiye'ye 20 milyon dolar tazminat ödeyecek.

Bu para hayatını kaybeden ya da yaralananların ailelerine verilmesi için özel bir fona devrediliyor.

"Türkiye'de İsrail askerleri için açılan davaların kapatılması"nında anlaşmanın maddelerinden olduğu belirtiliyor. 4 yılın ardından, diplomatik ilişkilerin seviyesini yükseltmek ve yeniden karşılıklı büyükelçiler atamak da anlaşmanın maddelerinden.

2-BÜYÜKELÇİLER YENİDEN GÖREVE BAŞLAYACAK

İkinci olarak Türkiye ve İsrail ilişkileri normalleşecek, geri çekilen büyükelçiler yeniden gönderilecek.

3-TÜRKİYE DAVALARDAN VAZGEÇECEK

Üçüncü maddeyle Türkiye baskını gerçekleştiren İsrail askerlerine açtığı davalardan vazgeçecek. Karar, TBMM'den kanun olarak geçirilecek.

4- EL ARURİ SINIR DIŞI EDİLECEK

Dördüncü madde ise Hamas ile ilgili. Hamas'ın askeri kanadının önemli isimlerinden, Gush Etzion'da İsrail'in 3 askerinin öldürülmesiyle ilgili suçladığı Hamas üyesi Salih El Aruri Türkiye'den sınır dışı edilecek. Hamas'ın Türkiye'deki aktiviteleri sınırlandırılacak.

5-DOĞALGAZ İMKANLARI DEĞERLENDİRİLECEK

İki ülke, nihai anlaşmaya vardıktan sonra doğalgaz alanında işbirliği imkanlarını inceleyecek. Türkiye'nin İsrail'den doğalgaz satın alması, İsrail doğalgazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaşması bu imkanlardan bazıları.

Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, doğalgaz konusunun anlaşmada yeralmadığını "Önce ilişkilerin normalleşeceğini, ardından ekonomik konuların görüşüleceğini" söyledi ama bu ticaret görüşmelerinin daha sonra başlayacağıının sinyalini verdi.

Haaretz'e konuşan İsrail yetkilisi anlaşmayla ilgili detayların kaldığını ancak krizin çözülme yolunda olduğunu söyledi.

BAŞBAKANLIK'TAN AÇIKLAMA 

Bu arada Başbakanlık yetkilileri, Türkiye ve İsrail arasında bir süreden beri görüşmelerin yapıldığını belirtti. 

Görüşmelerle ilgili bilgi veren yetkililer, "İsrail ile Türkiye arasındaki görüşmelere ilişkin iki ülke arasında varılmış nihai bir mutabakat olmamakla birlikte, görüşmeler olumlu bir şekilde devam etmektedir" değerlendirmesinde bulundu.

İsrail ile ilişkiler, Mayıs 2010 yılındaki Mavi Marmara gemisine saldırının ardından bozulmuş, Türkiye 2011 yılında diplomatik ilişkileri askıya almıştı. 

Mart 2013'de İsrail Başbakanı Netanyahu, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı arayarak özür dilemiş, ardından tazminat görüşmeleri başlamıştı. Görüşmeler bir kaç kez tıkanmış, Türk Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu son olarak Haziran 2015'te Roma'da İsrail Dışişleri Direktörü Dore Gold ile bir görüşme yapmıştı.

Kaynak : Dünyabülteni