Camp David Zillet Anlaşmasının Yıldönümü

Camp David, bilhassa İsrail'in 2009'daki Gazze saldırılarının ardından Mısır'da çok sert sözlerle tartışılmaya başlanmıştı. Mısır'ın entellektüel dünyasındaki başlayan tartışmalara politikacılar da hemen müdahil olmuş, bilhassa dönemin diktatör devlet başkanı Hüsnü Mübarek'in göstermelik seçimlerinde karşısına çıkmaya cesaret eden rakip adayı Eymen Nur, 'Camp David'in bittiğini ilan etmişti. Bu itirazlar sonrası, Kahire, Telaviv ile ilişkileri biraz duralar gibi olsa da, Mısır, Camp David barış anlaşmasının 30. yıl kutlamalarını iptal etmişti.

Muhammed Mursi'nin başkanlığa seçildiği seçimlerde, karşısına çıkan adaylardan Amr Musa da, İsrail ile yapılmış olan Camp David Anlaşmasının gözden geçirilmesini istemiş, yürürlükte olan anlaşmanın 1979 yılında imzalanan anlaşma olmadığını söylemişti.

Mursi'nin başkanlık yıllarında da İsrail ile ilişkiler ve Camp David'in sorgulanması sürerken, onu darbe ile deviren cuntacı Sisi'nin yönetiminde, İsrail, hiç olmadığı kadar rahat.

Peki, Mısır halkını bundan yedi yıl önce iyice rahatsız etmeye başlayan Camp David soruları neler? Mısırlıların aklına gelen ilk soru, 'Camp David gerçekten stratejik bir barış mı, yoksa Mısır'a göre pragmatik bir yakalaşım şekli mi?'

2006 yılında Mısır'da yapılan bir ankete göre, Mısırlıların sadece yüzde ikisi İsrail'in dost bir ülke olduğunu düşünüyor. Burada ilginç olan araştırmanın yapıldığı yaş grubunun İsrail ile savaş zamanını bilmeyenlerden oluşuyor olması. Buna rağmen Mısırlıların yüzde 92'si İsrail'in düşman olduğunu söylüyor.

Mısır anlaşmayla Sina Çölü'nü İsrail'den geri almıştı. Ancak, anlaşmaya İsrail tarafından konular şartlar (Sina'da asker bulundurmama) nedeniyle, Mısır'ın doğu sınırı, İsrail için güvenli bir bölge haline dönüştü.

Camp David barış anlaşmasından İsrail çok daha karlı çıkan taraf. Bu anlaşma sebebiyle Mısır, diğer Arap ülkelerinden koptu, milli güvenlik sıkıntıları yaşadı, bölgede büyük güç olma özelliğini kısmen kaybetti. Arap milliyetçiliği ve İslam imajını çizdirmesi de cabası.

DİĞER SORUNLAR

Taraflar arasında hâlâ onlarca problem çözüm bekliyor. 1956 ve 1967 savaşlarında İsrail tarafından ele geçirilen Mısırlı esirleri öldüren canilerin yargılanması, İsrail'in nükleer silahsızlanma antlaşmasını imzalamaması ve İsrail tarafından İlat olarak isimlendirilen, 55 yıldır işgal altındaki Ümmü Raşraş şehrinin Mısır'a iadesi, Camp David anlaşmasının 2. maddesinde yer alan Sina Çölündeki petrolün 6 yıl boyunca İsrail tarafından kullanıldığı için bedelinin ödenmesi meselesi gibi konular, bunlardan sadece bazıları.Mısır ile İsrail arasında 17 Eylül 1978'de imzalanan anlaşma,İsrail'in Sina'dan birliklerini çekmesine karşılık, Mısır'ın İsrail'i diplomatik olarak tanımasını öngörüyordu.

CAMP DAVID ANLAŞMASI NEDİR?

Mısır devlet başkanı Enver Sedat ile İsrail başbakanı Menahem Begin'in Camp David'de ABD başkanı Jimmy Carter'ın gözetiminde 17 Eylül 1978'de imzaladığı anlaşmadır. Bu anlaşmayla, İsrail, Sina Yarımadası'ndan çıkmış, karşılığında da Mısır İsrail'i resmen tanımış ve doğalgaz ihracına başlamıştı.

Varılan antlaşmaya göre Sina Yarımadası dört bölüme bölünürken, bölge silahsızlandırıldı. Antlaşma, Mısır'ın doğusunda bulunan ve A bölge olarak isimlendirilen bölümünde Mısır'ın asker bulundurmasına, B ve C bölümlerinde (orta ve batı bölümü), askersiz, polisin güvenliği sağlamasına ve D bölümünde, İsrail'in asker bulundurmasına izin verdi.

Antlaşmanın diğer önemli bölümü Suveş bölgesinde bulunan gaz rezervleriyle alakalı. Antlaşma İsrail'in gaz ihtiyacını bu rezervlerden sağlamasının önünü açtı. Suveyş gazı, Mısır-İsrail arasında 2005 tarihinde varılan bir antlaşmayla İsrail'e Sina Yarımadası'ndan sevk edilmeye başlandı.

Hem bölgenin silahsızlandırılması hem de gaz sevkiyatı konusunda Canp David'te varılan kararlara, gazın ihraç tarihi olan 2005 yılından itibaren sert itirazlar yükselmeye başladı. Bu itirazlar ise 2009 yılında doruk noktasına çıktı.

Yine bu anlaşmanın bir başka önemli maddesi de Gazze ve Batı Şeria'da yaşayan Filistinlilere yönelikti. Anlaşmayla, Filistinlilere Mısır ve Ürdün'ün belirleyeceği şekilde özerklik verileceği ve İsrail'in Filistin'de asker sayısını azaltması kararlaştırılmıştı.

Mısır bu anlaşmayı imzalaması sonrasında Arap Birliği'nden çıkarılmış, ve Mübarek'in çabaları sonucu 1989'da birliğe tekrar dönebilmişti.

Kaynak : dünya bülteni

İSLAM ÜLKELERİ, 17 Eylul 2016 15:00