Hamas devrilirse Gazze'ye ne olur?

Savunma Bakanı Avigdor Lieberman Gazze'deki Hamas iktidarını bitirme hedefini gizlemiyor.

Muhalefetteyken, eğer savunma bakanı kendisi olsaydı Gazze'de tutulan İsrail Savunma Kuvvetleri subayı iki askerin naaşları ile iki sivili teslim etmesi için İsmail Haniye'ye 48 saat mühlet vereceğini, reddetmesi halinde de bunun Haniye'nin ölümü anlamına geleceğini söylemişti.

Lieberman Mayıs sonunda Savunma Bakanı olduğu zaman muhalefetteyken kendisine etkili ve sihirli bir çözüm olarak gözüken şeylerin bakanlık makamına gelince öyle gözükmediğini fark etmiş oldu. Fakat kendisinin Gazze'de Hamas'ı devirme rüyası ise sona ermiş değil. 

Al-Monitor'daki 13 Temmuz tarihli yazısında Ben Caspit, Lieberman'ın savunma bürokrasisine Hamas'ın alaşağı edilmesi için hazırlıkların yapılması talimatını verdiğini yazdı. Hamas iktidarının nasıl devrileceği henüz bilinmemekle birlikte Lieberman öyle görünüyor ki Hamas'a karşı planladığı büyük harekette Netenyahu hükümetinin desteğini de yanına çekmek için mükemmel bahaneyi arıyor.

Sorumluluğunu kendilerine Ahfadu's-Sahabe adını veren Selefi bir örgütün üstlendiği İsrail tarafına fırlatılan bir Kassam roketi nedeniyle 22 Ağustos'ta Gazze Şeridi, 2014'teki Koruyucu Hat Operasyonu'ndan sonraki en ağır hava saldırısına maruz kaldı. Lieberman Hamas liderlerinin gerginlikten yana olmadıklarına dair İsrail'e gönderdikleri mesajları ve yeni roket saldırılarını engellemek için çaba sarf etmesini ise umursamadı.

Hamas savunma bakanının tuzağı olduğu anlaşılan İsrail'in bu hava saldırısına karşılık vermedi. Örgüt, Lieberman'ın hayalini gerçekleştirmesine katkı sağlayacak daha büyük bir çatışmanın içine çekilmeyi reddetti. Al-Monitor'a verdiği bir mülakatta Hamas'ın Gazze'deki üst düzey yöneticilerinden Gazi Hamad örgütünün İsrail'le bir başka savaştan yana olmadığını söylerken eğer ki İsrail ayrım gözetmeksizin Gazze'yi vurmaya devam ederse Hamas'ın buna tepkisiz kalmayacağının da sinyalini verdi.

Bu arada insan hakları savunucuları Al-Monitor'a yaptıkları açıklamada savunma bakanının askerî operasyondan daha zekice bir yöntemle Hamas'ı devirmeye çalıştığını iddia ettiler: Gazze'deki yardım kuruluşlarının çalışmalarına taş koyarak... Onlara göre Lieberman, uluslararası kuruluşların Gazze'nin selametine harcanması maksadıyla sağladığı fonları Hamas'ın askerî kanadı İzzettin Kassam Tugayları'na tünel inşası ve askerî altyapısını geliştirmesi için aktarmakla suçlanan World Vision ve the United Nations Development Programme çalışanı iki kişinin tutuklanmasından faydalanıyor.

22 Ağustos'taki ortak basın açıklamasında İsrailli insan hakları kuruluşları faaliyetlerinin engellenmesinin Gazze'de bir insanî felaket doğuracağı uyarısında bulundular. Gazze nüfusunun yoksulluktan, imha edilmiş altyapıdan ve su kirliliği muztarip yüzde 70'lik kısmına yardım götürdüklerini iddia ediyorlar. Bu sıra dışı bildiri Gazze'deki yardım kuruluşu çalışanlarının ve İsrail'deki insan hakları savunucularının Lieberman'ın, yardım faaliyetlerini engellenmesi suretiyle Hamas hükümetinin kendiliğinden yıkılacağına inandığı yönündeki değerlendirmesinden sonra geldi. 
Aktivistlere göre Lieberman, Hamas'ın yardım kuruluşları sayesinde Gazze nüfusuna karşı olan sorumluluğunu ihmal ettiğine ve İsrail'le yeni bir silahlı çatışma için yalnızca askerî kapasitesini ve altyapısını geliştirmeye odaklandığına inanıyor. Bu değerlendirmesinin gerekçesini de Gazze'ye yapılan ağır saldırının ertesi günü Lieberman'ın kendisi yaptı.

"Benim yöntemim rehabilitasyon için demilitarizasyon (silahsızlandırma). Denklem budur. Hamas halktan vergi topluyor fakat bina yerine tünel inşa ediyorlar. Çünkü biliyorlar ki insanî bir kriz olduğunda İsrail devleti sorunu çözecek, Birleşmiş Milletler sorunu çözecek, Avrupa Birliği sorunu çözecek. Birileri onlarla ilgilenecek."

Anlaşılan Lieberman'ın temel varsayımı, Gazze'nin sefalet içindeki nüfusuna yardım için her yıl on milyonlarca dolar temin eden yardım kuruluşları olmazsa Hamas vaziyetle kendi başa çıkmak zorunda kalacak, kaynakları ve vergi gelirlerini de askerî gücünü geliştirmeye ayırmamış olacak. 
Şuna şüphe yok ki Hamas tünellerin inşasına ve büyük bir askeri kuvvetin teşkili ve muhafazasına on milyonlarca dolar yatırım yapıyor. Örgütün Gazze'deki öncelikleri açık. Önce güvenlik, sonra sivil nüfusun iaşesi. Al-Monitor'a verdikleri demeçlerde Gazze sakinleri bu öncelikleri eleştirdiler fakat Hamas'ı açıktan kınamaya da korktuklarını belirttiler.

Bu beyanları, isminin gizli kalmasını isteyen Hamas'ın önde gelen liderlerinden birisinin dikkatine sunduğumda örgütün yardım kuruluşlarının fonlarını askerî altyapıya harcadığını inkar etmedi. Hatta bunun İsrail saldırılarına mahkum olan Gazze halkının güvenliğini temin etmek için olduğunu iddia etti. Tecrübe gösteriyor ki, diyor, Hamas'ın, Lieberman'ın tehditleri de göz önüne alınınca, askerî denge vasıtasıyla caydırıcı olmaktan başka seçeneği yok. Alaycı bir tonla "İsrail ordusu Gazze'ye girmeye korkmasaydı neler olurdu bir düşünün," diyor ve aslında güvenliğine ayırdığı bütçeyle İsrail'in kendi ekonomik problemlerini çözebileceğine de dikkati çekiyor.

İlave ekonomik baskılar Hamas iktidarını devirebilir mi? Hamas'ın 2007'de Gazze'de öncüsü olduğu askerî devrimden sonra, İsrail'de sıkı bir ablukanın Hamas'ın bölgedeki hakimiyetine son vereceği görüşü baskın çıktı. Dokuz yıl sonra Hamas kendinden emin şekilde kontrolü elinde tutmaya devam ediyor.

Realite şunu ortaya koydu ki seçenekler bakımından Hamas aslında alternatifsiz. İsrail muhtemelen bu dokuz yıllık süre zarfında Hamas'ı devirebilirdi lakin diplomatik ve güvenlik bürokrasisi Hamas iktidarını yıkmanın Gazze'de bir kaos üreteceğini ve ahvali daha da kötüleştireceğinden korktular. Lieberman sık sık Hamas'ı al aşağı etme yönündeki kuvvetli arzusundan alenen bahsediyor ama alternatifin ne olacağını veya bu hayalini gerçekleştirdikten sonra nasıl bir tasavvuru olduğundan hiç bahsetmedi.

Kaynak: al-monitor.com
Dünya Bülteni için çeviren: Mustafa Doğan