EPDK’nın yeni açıkladığı rapora göre önceki yıl 1,2 milyon ton olan İsrail’den motorin ithalatı, Gazze saldırısının yaşandığı geçen yıl 2,2 milyon tona yükselerek rekor kırdı. Akaryakıt şirketleri tarafından yapılan motorinin ithalatı önceki yıla göre yüzde 71,92 oranında artış gösterdi. Uzmanların verdiği bilgiye göre akaryakıt ithalatı, şirketlerin depolama kapasiteleri nedeniyle genelde 15-20 bin tonluk orta ve küçük ölçekli gemi tankerlerle yapılıyor. Aynı uzmanlar ilginç bir ayrıntıya da vurgu yaptı: İsrail önemli bir petrol ülkesi değil. İki ülke arasında siyasî gerginlik de var. Ama, Türkiye’ye motorin satışlarında ilk sıralarda yer alıyor.

Türkiye-İsrail siyasî ilişkilerinde son yıllarda gergin bir süreç yaşandı. Davos’ta ‘one minute’ ile başlayan ve Mavi Marmara olayıyla iyice gerilen iki ülke ilişkileri, İsrail’in geçen yıl ortalarında Gazze’ye saldırmasıyla kopma noktasına geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan (başbakanlığı dönemi dahil) İsrail’e aradan geçen zaman içinde çok ağır eleştiriler yaptı. Ancak siyasî ilişkilerin aksine iki ülke ticareti artarak devam etti. Özellikle stratejik bir ürün olan petrol ticaretinde İsrail, Türkiye’nin en önemli partneri olarak öne çıktı. Uzmanların hesaplamasına göre 2014 yılı için motorin ton fiyatının ortalama 810 dolar olduğu dikkate alındığında 2,2 milyon ton ithalat için İsrail’e yaklaşık 1,8 milyar dolarlık ödeme söz konusu.

İLK SIRADA HİNDİSTAN YER ALDI

EPDK, Aralık 2014 Petrol Piyasası Sektör Raporu’nu yayınladı. İlginç ayrıntıların yer aldığı raporda öne çıkan unsur, İsrail’in Gazze’ye masum insanlara saldırısıyla gerilen siyasî ilişkilerden petrol ticaretinin hiç etkilenmeyişi oldu. Raporda yer alan verilere göre Türkiye geçen yıl 11 milyon 755 bin ton motorin ithalatı yaptı. Hindistan 2 milyon 291 bin ton motorin ithalatıyla ilk sırada yer alırken, İsrail 2 milyon 226 bin ton ile ikinci oldu. Bu ülkeyi 2 milyon 222 bin ton ile Rusya üçüncü sırada izledi. Aynı dönemde Türkiye toplam petrol (ham petrol, motorin, benzin, fuel-oil vb.) ithalatı ise 32 milyon 555 bin ton olarak gerçekleşti. Irak yüzde 16,84 pay ile en fazla petrol ithal edilen ülke olurken İran yüzde 15,96 ile ikinci ve Rusya da 14,48 pay ile üçüncü oldu. İsrail ise Türkiye toplam petrol ithalatında yüzde 7,30 pay ile 5’inci sırada yer aldı. Aynı dönemde Türkiye’den İsrail’e 27,8 bin ton petrol (jet yakıtı, denizcilik motorini ve denizcilik yakıtı) ihraç edildi. İsrail’in toplam ihracattaki payı ise yüzde 0,30.

KÜÇÜK-ORTA ÖLÇEKLİ TANKERLER TAŞIYOR

Özel şirketlerin ithal ettiği akaryakıt, daha çok küçük ve orta ölçekli gemi tankerlerle taşınıyor. Konuyla ilgili bilgi veren sektörden bir kaynak, akaryakıt şirketlerinin, depolama kapasite yetersizliği nedeniyle küçük-orta ölçekli tankerleri tercih ettiği bilgisini verdi. Aynı kaynak konuya açıklık getirdi: Türkiye petrolü, akaryakıt (benzin, motorin gibi) ve ham petrol olarak ithal ediyor. Akaryakıtta daha çok 15-20 bin ton (dwt) taşıma kapasiteli küçük ve orta ölçekli tankerler tercih ediliyor. Değişik nedenleri var ama en önemlisi, şirketlerin boşaltma ve depolama kapasiteleri büyük gemi taşımaları için yetersiz. Ancak, ham petrolde durum farklı. Ham petrolün taşınmasında çok daha büyük kapasiteli gemiler kullanılıyor.